COVID-19 тууралуу учурдагы маалыматты каяктан алса болот?

• Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо мекемеси:https://www.who.int/ru
• Кыргызстан – саламаттыкты сактоо министрлигинин расмий сайттары http://med.kg, http://www.ds.kg/

Жарандарды маалымат менен камсыздаган онлайн чат барбы?

• САЛАМАТТЫКТЫ САКТОО МИНИСТРЛИГИНИН ЫКЧАМ ЛИНИЯСЫ 0312 32-32-02
• ӨКМ ЫКЧАМ ЛИНИЯСЫ WHATSAPP 0770 89-55-56
• РЕСПУБЛИКАЛЫК ШТАБ 0312 88-16-84
• ТЕЗ ЖАРДАМ 103
• ӨКМ 112
• CALL CENTER РЦУЗиМК 2103

Коронавируска анализди кайсыл жерде тапшырса болот?

- Коронавируска анализдерди өз алдынча тапшыруу көрсөтүлгөн эмес.
-Бишкек жана Ош ш. оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаментинин 2 лаботарияларында гана жүргүзүлөт
-Массалык кайрылуулар учуруна ылайыкталып кошумча 4 лаборатория даярдалган

COVID-19 боюнча медициналык кызматкерлер тарабынан кароодон өтүү кайсыл учурларда каралган:

- Симптомдор пайда болгон чейин 14 күн мурун COVID-19 инфекциясы чыккан өлкөлөрдөн келсе.
- COVID-19 инфекциясы шектелип жаткырылып, инфекция жугузуп алганы аныкталган адам менен акыркы 14 күн ичинде байланышта болсо.
Анализге пробаларды медициналык кызматкер гана жүргүзө алат.
COVID-19 инфекциясына пробасын изилдөөлөрдү жеке медициналык мекемелерде жүргүзүүгө болбойт.

COVID-19 шектелген жарандарды жаткыруу жана өзүнчө бөлүп кароо кайсы негизде жүргүзүлөт:

- КР саламаттыкты сактоо министрилигинде клиникалык көрсөтмөлөрү жок болгон жарандарды убактылуу кармоо мекемелеринин тизмеси аныкталган

КР саламаттыкты сактоо министрилигинде COVID-19 табылган жарандарды госпитализациялоого атайын жатуучу орундар менен камсыздалган медициналык мекемелердин тизмеги каралган

Карантиндин өзгөчөлүктөрү?

Үй карантини – туруктуу жашаган жеринде 14 күн изоляциялоо(үй, батир, жатакана, конок үйлөрү)
Үй карантининдеги адамдарга жашаган жеринен алыс кетүүгө тыйуу салынат
Биринчи медициналык жардам кызматынын кызматкери тарабынан 14 күн ичинде төмөнкү иш чаралар болот:
- Күнүмдүк кароо
- сурамжылоо
- эпидемиологиялык анамнезин чогултуу;
- дене табын текшерүү
- 2 жолку лабораториялык изилдөөлөр (1- күн аэропортто анализ алуу жана 2 –жолу үйүндө 10-12 күнү анализ алуу )
Үй карантининен чыгаруу шарттары(14 күндөн кийин):
- оорунун белгилери жок болсо
- 2 жолку лабораториялык изилдөөлөр жыйынтыгы жакшы чыкса;
- Консультациялык- эксперттик комиссиянын(врач эпидемиолог, врач инфекционист) жыйынтыгы
•. Эгер жаран каратиндик режимди бузса административдик жазалоо чарасы каралган
• Курч респиратордук вирус инфекциясы жуктуруп алган симптомдору бар болсо тезинен саламаттыкты сактоо министрилигинде COVID-19 табылган жарандарды госпитализациялоого атайын жатуучу орундар менен камсыздалган медициналык мекемелерге жөнөтүлөт.

COVID-19 вирусун жуктуруп алууларды кантип классификация кылышат?

• Лабораториялык диагностика аркылуу жана саламаттыкты сактоо министрилигинин протоколуна жараша оорунун оордугуна байланыштуу

Саламаттыкты сактоо министрилиги коронавируска канчалык даяр?

КР саламаттыкты сактоо министрилигинде кризистик кырдаалга каршы бардык чаралар каралган.

Коронавирус тууралуу кандайдыр бир алдын ала божомолдоолор барбы?

КР саламаттыкты сактоо министрилигининде оперативдүү штаб күнү-түнү иштейт жана COVID-19 жугузуп алууну сандарын анализдеп жана божомолдошот
Өлкөнүн климатттык шарттары COVID-19 эпидемиялогиялык жактан азайышына алып келүүдө
Өлкөнүн региондору территориялык жактан бир биринен обочолонуп жайгашкандыгы инфекциянын тарап кетишин алдын алууга жана эпидемиялогиялык иш чараларды эффективдүү жүргүзүүгө өбөлгө түзөт
• COVID-19 вирусун сырткы чөйрөдө туруксуз болушун камсыздоо үчүн профилактикалык чараларды көрүп, бат бат колду жууп туруу керек.

Саламаттыкты сактоо министрилиги, калктын баарына жардам менен камсыз кылууга шарты болобу?

-Эгерде COVID-19 оорусу табылган учурда, дарылоо акысыз болот.
жумушу жок адамдар (ким салык төлөшпөйт) текшерүү акысызбы?
• COVID-19 оорусуна текшерүү акысыз.

Бул вирус жылуулук дарылоо (азык-түлүк жана азык-келгенде) тарабынан өлтүрүлгөн деген чынбы?

• Ооба.

Бардык коомдук тамактануу жерлер жабылабы?
• Эпидемиологиялык кырдаалга жараша.

Эч кандай белгилери жок адамдан COVID-19 жуктуруп алсам болобу?

• Вирус негизинен Жөтөлгөндө же чүчкүргөндө, адам аба таркагандан тамчысы аркылуу жугат. Башка кандайдыр бир белгилери жок адамдан, жугузуу абдан төмөн көрсөткүч. Башка жагынан алып караганда, көптөгөн адамдар COVID-19 белгилери өтө аргандай көтөршөт. Бул оорунун алгачкы стадияларында, айрыкча, чыныгы болуп саналат. Ошентип, ошол жерде, белгилери жок COVID-19 оорулуу адамдан жуктуруп алсанар болот.

COVID 19 оруусу тынчсыздануу үчүн эмеспи?

Сoronavirus жугуштуу COVID 19 инфекциясын өзгөчө балдар жана жаштар өтү женил көтөршөт. Бирок жугуштуу оорулардын оор түрү бар: ооруп ооруканага жаткыруу мүмкүчүлүгү бештен бирөөсу.

Катуу ооруп ооруну кыйналып көтөргөндөр ким?

• COVID-19 оорусу дагы эле толук изилдеп бүтө элек, бирок, ооруну карыган жана башка оорулар менен оругандар оор көтөрүшөт. Мисалы (гипертония, жүрөк оорулары, өпкөнүн рак оорусу, же кант диабети).

Антибиотиктер менен COVID-19 оорусун дарылоо натыйжалуу болуп саналабы?

• Жок. Антибиотиктер натыйжасыз болуп саналат. Аларды колдонууну дарыгердин дайындоосу боюнча гана жол берилет.

COVID-19 оорусун алдын алуу көрүүгө дары-дармектер жана терапия барбы?

• Азыркы учурда жок.

Качанкыга чейин вирус буюмдардын үстүндө жашай берет?

• COVID-19 вирусу бир нече күндөн бир нече саат бою буюмдардын бетинде алгылыктуу бойдон калат.

Азыркы учурда COVID-19 оорусу бар аймагынан бандеролдорду алууга коопсузбу?

• Ооба. Бирок ар бир буюмду Сиз дезинфекциалып туруп колдонуш керексинер.

Ооруканада дарылануу жана анализ тапшыруулар (инкубациялык периоддо) акылуубу же жокпу?(жатуучу орунга)

COVID-19 вирусу чыккан мамлекеттерден келген же жуктуруп алган адамдар менен байланышта болгон бирок инфекциясы аныкталбаган жарандар:
• 14 күнгө обсервацияга жаткырылат(инкубациялык период ичинде) Обсервацияда жатуу, каралуу, анализ тапшыруу бекер
• Территориялык ооруканалардын инфекция бөлүмдөрүнө вирустук симптомдор менен болгондор жаткырылат. Ооруканада болуу, каралуу, дарылоо, анализ тапшыруу чаралары бекер

COVID19 жуктуруп алдым деп шектенгендер ооруканага кайрылса болобу? Поликлиникагабы же инфекциялык ооруканага кайрылыш керекпи?

•. Өз алдынча ооруканага кайрылууга болбойт. Врачты же тез жардамды үйгө чакыруу керек.

Ооруканага жаткырылганда, өздүгүн тастыктаган документтер керекпи?

• Ооба, керек, паспорт же башка документти жаныңызда алыңыз

Эгер жаран туруктуу Бишкекте жашап, бирок катталган жери Нарын болсо, каалаган ооруканага кайрылса болобу?

• ЖОК. Ыкчам линия аркылуу убактылуу жашаган жеринде ооруканага кайрылса же тез жардам чакырса болот.

Эгер дене табы ысып, жөтөл жана кыйналып дем алуу болсо, коронавируска текшерилүү керекпи?

Же өз ыктыяры менен коронавируска текшерилип койсо болобу?
• ЖОК. Коронавируска текшерилүү врачтын көрсөтмөсү менен гана, COVID-19 симптомдору пайда болгон учурда гана болот

COVID-19 оорусу ооруган адамдардын белгилери кандай болот?

Негизги белгилери болуп төмөнкүлөр саналат:
• дене температурасынын жогорулашы жогору 37.30
• Кургак жөтөл какырык жок
• дем бузуу (тамагы кырылдап, дем кыстыгуу, көкүрөк кысылуунун сезүү)

Сейрек белгилери:

• Баш ооруу
• булчундардын ооруганы
• талып калуу
• жүрөк айлануу, кусуу
• Ич өтүү

Коронавиру инфекцияны жуккандан кийин кандай кыйынчылыктар болушу мүмкүн?

• Пневмония
• Миокордит
• Курч кармоочу респиратордук кетириши
• бөйрөк кемтигинин
• сепсис жана септикалык шок
• Өлүм"
"Вирус кантип жайылат?
• Кол жана дене байланышта;
• суу тамчыларын аркылуу (жөтөлгөндө, чүчкүргөндө, сүйлөшүү);
• булганган буюмдардын бетин менен байланышта болгондо.
• аба (негизги);
• тамак-аш азыктары жана турмуш-тиричилик буюмдары.

Кайсы анализдерди берип текшерилиш керек? Эгер ошондой болсо, эртең менен же кайсы убакта?

Тесты өткөндөн кийин дарыгер өзү кайсы башка анализдерди керек болгонун айтып кетет!"
Жугуштуу дарт табуу үчүн кандай сыноолор болот?

• Кыргыз Республикасынында азыркы учурда жогорку сезимталдык тестирлөө системасы пайдаланылат.

Оору кандай көтөрүлүп өтөт?
• Курч респиратордук оорулар мүнөздүү белгилери менен болуп өтөт.

Инкубация мезгили канча күн болуп саналат?

• Инкубация мезгили 14 күнгө созулат.

Үй карантининде үй-бүлө мүчөлөрүнө эрежелер:

• Карантиндик бөлмөгө кирүүгө, өнөкөт оорусу жок үй-бүлө мүчөлөрүнүн бирөөсүн гана аныктоо
• Үйгө конокторду кабыл албоо
• Бардык үй-бүлө мүчөлөрү колдорун тез-тез жуусу зарыл
• Үйгө таза аба киргизип, ным тазалоо иштерин кылуу
• Карантиндик бөлмөгө бет кап менен кирүү. Бет капты резинкасынан кармап, таштанды челекке ыргытуу. Чечип жатканда бет капты кармап албоо. Бет капты кайталап колдонбоо.
• Карантиндик бөлмөдөгү адамга кирүүдө бир жолку кол каптарды кийүү.
• Карантиндеги кишинин төшөнчүсүн жана кийимдерин өзүнчө пакетте сактап, кадимки жуучу каражаттар менен чайкап жууш керек.
• Карантиндеги кишинин идиш аягын самын менен же идиш жуучу каражаттар менен жууса болот.
 

Бейтапты жакын адамдары келип көрүүгө болобу, тамак же буюм алып келсе болобу?

Оорулуу адамды жакын адамдары келип көрүүсүнө тыйуу салынат.

Жугузуп албоо үчүн эмне кылуу керек?

• Мамлекеттен тышкары жана анын ичинде саякатка чыкпоо
• Чүчкүргөн, жөтөлгөн, мурдунан суу аккан адамдардан жок дегенде 1 метр алыс болуу
• Массалык көп адам чогулган жерлерге барбоо
• Колдорду кеминде 20 секунддан кем эмес убакыт жууш керек. Суу жок болсо, спирт салфеткалар же спрей менен колду сүртүү
• Сырттан келгенде дароо колду жууп, үстүнкү кийимди чечип, кайра колдуу жууш керек.
• Колдор менен көз, кулак жана бетти кармабаш керек
• Коомдук жайларда мүмкүн болушунча, кол кармагычтарды, тепкичтин туткучтарын кармабаш керек
• Кол менен саламдашпоо, өбүшүп учурашуу, кучакташуудан алыс болуу
• Коомдук жайларда, транспортто бир жолку беткаптарды кийип жүрүү
• Чүчкүргөн, жөтөлгөн, мурдунан суу аккан учурда беткап кийүү
• Жашаган бөлмөнү күнүнө 4 жолу 10 мүнөттөн абаландыруу. Жеке үйдө жашасаңыз эшик терезелерди толук ачып желдетиңиз, батирде жашасаңыз терезелерди гана ачыңыз.
• Жашаган бөлмөнү дезинфекциялык каражат менен ным тазалоо иштерин жүргүзүү
• Эт сүт азыктарын кылдаттык менен термикалык иштетүүдөн кийин гана колдонуу
• Сергек жашоо жүрүм турумун сактоо, жетиштүү уктоо, тамак ашты баланстык түрдө жеп, физикалык кыймыл аракеттерди кылуу.

Айланадагы адамдарга жугузуп албоо чаралары:
• Чүчкүргөн, жөтөлгөн, мурдунан суу аккан учурда врачты чакыруу жана үйдө отуруу
• Башка адамдар менен байланышпоо
• Бир жолку беткап колдонуу. Эгер беткап жок болсо, чүчкүргөн, жөтөлгөн, мурдунан суу аккан учурда бир жолку жүз аарчы менен колдонуу. Ал да жок болсо, чыканак бурулган жери менен оозду мурунду жабуу.
• Чүчкүргөн, жөтөлгөн, мурдунан суу аккан учурда билек менен же кол менен жаппаңыз себеби вирус жугузуу коркунучу ар нерсени кармаганда башка кишилерге жугушу мүмкүн. Эгер кол менен жаап чүчкүргөн же жөтөлгөн учурда тез тез колду самындап жууңуз же спирт жүз аарчылар менен спрей менен сүртүнүз
• Колдонулган жүз аарчыларды таштанды челекке таштаңыз.